بنگاه‌های زودبازده، مرهم پیک جمعیتی در آستانه ورود به بازار کار

بنگاه‌های زودبازده، مرهم پیک جمعیتی در آستانه ورود به بازار کار

طرح بنگاه های زودبازده از طرح های موفق جهانی است. به طور مثال تعداد بنگاه های زود بازده در آلمان بالغ بر 2.3 میلیون است. حدود 20 میلیون نفر در این بنگاه ها کار می کنند که مجموعاً 7 درصد شاغلین آلمان را تشکیل می دهند. در امریکا نیز 25میلیون از این بنگاه های زودبازده کوچک در حال فعالیت هستند. 50 در صد نیروی کار بخش خصوصی در این قسمت متمرکز شده است. نیمی از تولیدات امریکا را نیز همین بنگاه ها تشکیل می دهند و بخش عمده ای از صادرات حاصل کار همین شرکت هاست.

هدف دولت از این طرح علاوه بر ایجاد اشتغال و افزایش رشد اقتصادی کشور، زمینه سازی برای توزیع عادلانه منابع به ویژه در مناطق محروم و تقویت کارآفرینی بوده است. با اجرای آئین نامه مربوط به این طرح تا تاریخ 30 دی ماه 1386 در مجموع یک میلیون و 607 هزار و 606 طرح از سوی دستگاه های اجرایی به بانک ها معرفی شده است. از این تعداد، طی این سال ها، 421 هزار طرح به بهره برداری رسیده است. ترکیب سهم بخش ها در نمودار زیر قابل مشاهده است.

طی این سال ها، پیک جمعیتی متولدین سال های 60 تا 65 وارد بازار کار می شوند. این در حالی است که کشور به خودی خود با میزانی از بیکاری مواجه است. طبیعتاً از طریق توجه به بنگاه های بزرگ و سرمایه گذاری‌های بلند مدت مشکل اشتغال به این زودی ها حل نخواهد شد. به عنوان مثال شکل گیری یک کارخانه فولاد 5 تا 7 سال به طول می انجامد. علاوه بر اینکه با ورود پیک جمعیتی به بازار کار، با رشد بی رویه نرخ بیکاری مواجه خواهیم بود. لذاست که دولتمردان، بنگاه های زودبازده را مورد توجه قرار دادند.

گفتنی است در بسیاری از کشورها برای بنگاه های زودبازده وزارتخانه خاص و بانک اختصاصی ایجاد شده است. این همه اهمیت این طرح را می رساند. در واقع نوعی پیوستگی بین بنگاه های بزرگ و کوچک باید وجود داشته باشد که این پیوستگی به رشد گسترده فعالیت های اقتصادی خواهد انجامید.

اشکالی که برخی در خصوص این طرح ها مطرح می کنند، بحث انحراف در اجراست. دکتر داوودی در این خصوص می گوید: «اشکال اصلی که به این طرح گرفته اند، این است که تسهیلات داده شده است اما سرجایش به کار گرفته نشده است. 5 درصد دراینجا انحراف تشخیص داده شده است. یعنی 5 درصد تسهیلات داده شده است و نرفته وارد این بنگاه های زود بازده شود. منتهی یک گزارش دیگری داده شد که انحراف را بالای 30 درصد اعلام کرد. ما این گزارش را بررسی کردیم. دیدیم انحرافی که آنجا تعریف کرده است، این است که اگر یک پولی هم داده شده است و هنوز به کار نیفتاده است، انحراف محسوب می شود.»

دکتر داودی همچنین در توضیح آمار 30 درصدی منتشر شده با اشاره به بنگاه ها می افزاید: «مثلاً به علت مجوز خاصی که باید فلان دستگاه بدهد، آن هنوز شروع به کار نکرده است، آن را هم انحراف گرفته است. یعنی حدود 25 درصد این طرح ها کارها را شروع کرده اند؛ قراردادهایشان را بستند؛ خواستند کار را شروع کنند، خورده اند مثلاً به مجوز محیط زیست یا مجوز های دیگر، کار کمی به تعویق افتاده است. این 25 درصد ناشی از این گونه مشکلات در آن مقطعی است که گزارش تهیه شده. ولی انحراف واقعی همان 5 درصد است که در واقع پول را طرف گرفته است، وارد این کار نکرده است. این قضیه در جراید خیلی مظلوم واقع شد. این سیاست یکی از سیاست های پیشرو است. یعنی رشد توأم با عدالت در گرو همین سیاست است.»

در گذشته به افراد وام اشتغال داده می شد و افراد با پول نقدی که دریافت می کردند، باید خود درصدد راه اندازی یک کارگاه یا مؤسسه برمی آمدند. در حال حاضر طرح هایی که کار کارشناسی بر روی آنها شده است، با تسهیلات لازم در اختیار افراد قرار می گیرد. این بدین معنی است که در مسیر مواجهه با بیکاری یک گام به سمت جلو برداشته شده است و تضمین کارآیی تسهیلات ارائه شده بیش از پیش خواهد بود.